Co to jest STEAM? Czy STEAM nadaje się do przedszkoli? Czy i dlaczego warto wdrażać STEAM w przedszkolach? Jeśli nurtują Cię odpowiedzi na te pytania, czytaj dalej.
W debacie edukacyjnej ostatnich lat dominuje temat rozwoju kompetencji przyszłości. Znawcy prześcigają się w pomysłach, co zrobić, by dzisiejsza szkoła publiczna odpowiadała na potrzeby i problemy społeczne XXI wieku oraz wyzwania rynku pracy. W dyskusji tej często zapomina się o tym, że placówkami, które kładą kamienie milowe pod jakiekolwiek zmiany są…przedszkola. My, w Fundacji EDUKO, głęboko wierzymy, że to właśnie przedszkola są najważniejszym ogniwem zmian edukacyjnych, dlatego od nich powinniśmy zaczynać zmianę. Przecież edukacja naszych dzieci nie zaczyna się w szkołach, ale najczęściej właśnie w przedszkolach albo nawet i w żłobkach. Dlatego nasz najnowszy projekt – „Odkrywcy Świata STEAM” skierowaliśmy właśnie do kadry przedszkolnej. O projekcie przeczytasz więcej TUTAJ.
Co to STEAM?
STEAM to podejście edukacyjne konsolidujące pięć głównych bloków tematycznych:
S – Science – Nauka
T – Technology – Technologia
E – Engineering – Inżynieria
A – Arts – Sztuka i nauki humanistyczne
M – Mathematics – Matematyka.
Pomyślisz pewnie – to nie jest żadna nowość! W przedszkolu przecież pracuje się właśnie w sposób interdyscyplinarny, łącząc ze sobą różne treści. Tak, jednakże STEAM to wiele więcej niż „tylko” interdyscyplinarność. STEAM stawia na pracę projektową i rozwój kluczowych kompetencji takich jak: współpraca, kreatywność czy komunikacja. To przede wszystkim nauka przez działanie (i przez zabawę), czyli nastawienie a na eksperymentowanie, próbowanie, doświadczanie. Kluczowe jest wyzwanie, czyli problem, który sobie stawiamy. I to jest niezmiernie ważne w STEAM-ie, że pracujemy w oparciu o konkret i realny problem bliski dzieciom, a nie oderwane od rzeczywistości teorie. W STEAM-ie przytulamy błędy, czyli nastawiamy się na proces, a nie 100% osiągnięcie zamierzonego celu.
STEAM w przedszkolu to przewartościowanie sposobu myślenia o edukacji, gdzie dziecko przestaje być przedmiotem, a staje się podmiotem procesu edukacyjnego. Okres przedszkolny to czas, gdy dzieci są jak gąbki i chłoną wiedzę w sposób naturalny. Nie widzą jeszcze sztywnego podziału pomiędzy nauką i zabawą. I świetnie! Bo STEAM to właśnie poznawanie świata w naturalny dla nas sposób.
STEAM w życiu
Pomyśl sobie o sytuacji z życia wziętej, gdy trzeba było stanąć przed jakimś dość skomplikowanym wyzwaniem np. remontem łazienki. Jakie kompetencje Ci się przydały? Co było Ci potrzebne? Oczywiście, można wynająć firmę, która zrobi wszystko za ciebie w sposób kompleksowy, ale zakładając, że mamy do dyspozycji ograniczony budżet – próbujesz samodzielnie. Na pewno przyda ci się matematyka – trzeba przecież zmierzyć ściany, podłogę, policzyć powierzchnie, obliczyć liczbę płytek przypadającą na metr kwadratowy lub ilość farby na sufit. Jeśli projektujesz łazienkę, to przyda się też wiedza twarda – zaprojektowanie, gdzie ma być odpływ, a gdzie wentylacja. Być może w projekcie posłuży Ci najnowsza technologia, może będziesz chcieć zamontować rozwiązanie typu smart house np. inteligentny czujnik wilgotności czy temperatury. Przydadzą ci się też umiejętności artystyczne: umiejętność doboru barw, zestawienia kolorów armatury i szafek, dekoracji. No i wreszcie umiejętności społeczne: gdy już zatrudnisz kogoś do pomocy np. płytkarza warto umieć wynegocjować dobrą cenę i odpowiednie warunki umowy.
Powyższa sytuacja z życia wzięta pokazuje, że w dorosłości funkcjonujemy, wykorzystując cały wachlarz różnych umiejętności twardych i miękkich. STEAM przenosi to myślenie do edukacji – uczmy się tak, aby umieć w kreatywny sposób rozwiązywać różne problemy, wykorzystując przy tym naszą wiedzę i kompetencje.
STEAM jako krok ku edukacji przyszłości
W dzisiejszym świecie zalewu informacji i globalnej wioski mamy do dostęp do informacji na wyciągnięcie ręki. Dlatego odejście od nauki podawczej w kierunku edukacji opartej na rozwoju kompetencji jest jak najbardziej uzasadnionym i pożądanym kierunkiem. Wiedza zmienia się nieustannie, codziennie słyszymy o kolejnych nowych odkryciach, a to kompetencje pozwolą dzisiejszemu młodemu pokoleniu odnaleźć się w świecie nieustannych zmian.
O jakie kompetencje chodzi? Zarówno o kompetencje poznawcze takie jak: myślenie analityczne, koncentracja, podejmowanie decyzji, kreatywność, jak i emocjonalno-społeczne takie jak empatia, aktywne słuchanie, rezyliencja. Dzięki STEAM-owi dzieci mają okazję być w centrum procesu i rozwijać te wszystkie kompetencje, a działanie i eksperymentowanie połączone z akceptacją błędu najlepiej budują poczucie własnej skuteczności, która ma ogromny wpływ na naszą motywację, elastyczność i samoświadomość. Czy nie tego chcemy dla naszych dzieci?
STEAM to dzisiaj już konieczność
Zamiast gonić za trendami i tkwić w ciągłym poczuciu „starego modelu” szkoły i przedszkola, wyjdźmy naprzeciw modelowi, który jest naturalny, dostosowany do rozwoju dzieci, stawiający na ich autonomię i sprawczość. STEAM to dzisiaj już nie tylko trend, ale konieczność na drodze do edukacji na miarę XXI wieku.
Poczytaj więcej o naszym ogólnopolskim projekcie „Odkrywcy Świata STEAM” dla przedszkoli TUTAJ.
Autorka: Kalina Beczak